DiS GICIRDATMA (BRUKSiM)
Çocuklarda Dis Gicirdatma (Bruksim)
Ailelerin oldukça sik olarak sikayette bulundugu konulardan
birisi de çocuklarinin uyku sirasinda dislerini gicirdatmasidir.
Hatta bazen gün içersinde de çocuklarinin dislerini
gicirdattigini söyleyen aileler de bulunmaktadir. Aslinda
her çocuk süt dislenme döneminde, karisik dislenme
ve daimi dislenme döneminde bir miktar dislerini gicirdatir.
Bu masum dis gicirdatmalarin sonucu özellikle süt köpek
disleri ve kesici dislerde hafif asinmalarin görülmesine
sebep vermektedir. Çocuklarin % 15'inde ise dis gicirdatma
veya dis sikma aliskanliklari ciddi boyutlarda görülebilir.
Bunun sonucunda dislerde asiri asinmalar, yüz kaslarinda
agri, bas-boyun ve kulak agrilari ve çene ekleminde agrilar
görülebilir. Eger erken yaslarda koruyucu tedaviler
yapilmaz ise; henüz büyüme-gelismesi devam eden
çocuklarda hem dislerde hem de çene ekleminde kalici
hasarlar olusabilir.
Peki ama dis gicirdatmaya ne sebep olmaktadir?
Bu güne kadar yapilmis çalismalarda
kesin bir sebep bulunamamistir. Genellikle birkaç faktörün
bir araya gelmesiyle bruksizmin oldugu düsünülmektedir.
Yapilan çalismalar lokal, sistemik ve psikolojik faktörler
üzerinde durmaktadir.
Lokal faktörler; dislerdeki kapanis iliskilerindeki
bozukluklar, erken dissel temaslar veya yüksek yapilmis bir
dolgu olabilir.
Sistemik faktörler ise; yetersiz beslenme,
barsak parazitleri, alerji ve endokrin bozukluklulari olabilir.
Eger barsaklar dolu ise, gerginlesen barsak duvarindan kalkan
uyarilar beyinde sindirim kanalinin faaliyetini baslatir. Barsak
kasilmasi artar, sindirim enzimleri salgilanir, mide asidi artar,
tükürük akisi artar, çigneme kaslari kasilir
veya daha kolay kasilir hale gelir. Bunun sonucunda dis gicirdatma
olabilir. Sinüzit sebebiyle burun akintisi olan bir hastanin
nazofarenks ve orofarenksine sürekli olarak uyari geliyor
demektir. Bu durumda da çocuk dis gicirdatabilir.
Çocuklarda ayrica dis sürmesi de dis gicirdatma sebebi
olabilir. Sürme sirasinda disetinde bir baski olusur ve bazi
biyo-kimyasal ajanlar bu sirada salgilanir. Bunun sonucunda bu
maddeler çevre dokulardaki sinirleri uyararak çigneme
kaslarini uyarir ve istemsiz çene kasilmalari yani dis
gicirdatmalari olusabilir.
Psikolojik faktörler ise günlük streslere
bagli veya kisisel sikintilar basliklari altinda toplanabilir.
Ayrica emosyonel stres, kuvvetli pismanlik, obsesyon, uykusuzluk,
her turlu gerginlik hali ve kiskançlik gibi durumlar da
dis gicirdatmaya sebep olabilir.
Dis gicirdatmanin tedavisine gelecek olursak;
Çocuklarda bruksizmin tedavisinde öncelikle
palyatif yani basit çözümler düsünülmelidir.
Öncelikle pedodontist-çocuk-aile üçgeninde
konusularak dis gicirdatma sikligi ve siddeti hakkinda detayli
bilgi alinmalidir. Daha sonra agiz içi muayene yapilarak
dislerdeki asinmalarin varligi kontrol edilmelidir. Eger dislerde
asiri asinmalar varsa bu bölgelerin tedavi edilmesi gerekmektedir.
Ayrica dislerin kapanis iliskisi kontrol edilerek bozukluk varsa
bunlar basit asindirmalarla dengelenmeli ve düzeltilmelidir.
Eger bu düzeltmeler fayda etmiyorsa basit agiz içi
apereyler yapilarak sorun ortadan giderilmeye çalisilmalidir.
Bu arada çocuk doktoruna danisilarak çocukta yukarida
saydigimiz barsak paraziti veya diger sistemik faktörlerin
varliginin olup olmadigi arastirilmalidir.