YABANCI CISIMLERDE ILK YARDIM) KULAKTA YABANCI CISIM

Belirtiler ve Ilk Yardim

Canli ve mekanik cisimler kulak zarina kadar gidebilir. Kulaga genellikle hububat taneleri, tas ve kumas parçalari, böcekler ve küçük taneli her çesit maddeler kaçabilir. Dis kulak kanalinin salgisi zamanla sertleserek kulak kanalini tikayabilir. Kulak kanalina giren yabanci cisimler, kanali tikayarak geçici sagirliga sebep olurlar.Ilk yardim cismin çesidine göre degisir. Cisim görülerek taninmaya çalisilir. Kulak kanalinin iyi görünmesi için, büyüklerde kulak kepçesi yukari ve geriye; çocuklarda asagi ve geriye dogru çekilir. Kulaga özel isikla bakilmalidir. Kulak kanalina böcek girmisse, kulakta vizilti ve böcegin hareketleriyle artan kesik kesik sesler duyulur. Sesle birlikte siddetli agri vardir. Böyle durumlarda kulaga gliserin, zeytinyagi, kuvvetli alkol, vs. maddeler damlatilarak böcek öldürülür. Böcegi öldürmek için su kullanilmaz. Su böcegin hareketini arttirarak agrinin siddetlenmesine yol açar. Sesin kesilmesi böcegin ölmüs oldugunu gösterir.Yukaridaki sekilde kulak aydinlatilarak böcek kulak pensi yardimiyla alinir. Kulaga damlatilan yagli eriyikler basin yana egilmesiyle geri akarak böcegi de disari sürükleyebilirler. Bu yolun denenmesi faydali olur. Kulaga hiçbir yag damlatilmadan, yani böcegin canliligini muhafaza ederek çikarilmasi da kulaga kuvvetli isik tutulmasi ile mümkün olabilir. Kuvvetli isik karsisinda böcek disari çikar. Bu yollarin denenmesinden sonra ve kulak yolunun enfekte olmadigi durumlarda, kulak lavaji, en geçerli yabanci cisim çikarma uygulamasidir. Kulaga hububat taneleri kaçmissa, su veya gliserin kullanilmaz. Çünkü tanelerin sismesine neden olur. Sisen tanelerin çikarilmasi güçlesir. Cisim sismeden pensle veya lavajla çikarilir. Kulak antiseptikli pomatla kapatilir.

BURUNDA YABANCI CISIM

Buruna yabanci cisim, oyun sirasinda bilinmeden yada kasten sokulur. Çogunluklada burun kanamalarina neden olur. Kanamanin durdurulmasi veya yabanci cismin disari atilmasi için, burun hiçbir zaman sikilmamalidir. Yabanci cisim burun içi mukozasini tahris eder. Mukoza siser yabanci cismin görülmesine engel olur. Bu durum genellikle gecikmis vakalarda görülür. Ilk Yardim Burundaki yabanci cisim görülerek, nasal pensleriyle alinir. Mukozada sisme varsa cisim görülmez. Siskinlik ilaçlarla giderildikten sonra cisim çikarilmalidir. Gerekiyorsa burun lavaji yaptirilir. Yabanci cisimler burunda aksirik refleksine sebep olur. Aksirik çogu kere yabanci cismin atilmasini saglar.

GÖZDE YABANCI CISIM

Kimyasal Maddeler Göze toz, sivi ve yari sivi haldeki kimyasal maddeler kaçabilir. Bu maddeler korneanin ülserlesmesine yol açarlar. Gözün elle ovulmasi, kasinmasi, ülserlesmeyi çabuklastirir. Göz bol su ile yikanir. Vakit kaybetmeden göz lavaji (doktor tarafindan) yapilirsa kornea korunur. Gözün lavaji veya yikanmasi sona erince konjektivanin korunmasi amaciyla, göze steril zeytinyagi ve benzeri sivi yag damlatilir. Gözde Diger Maddeler Göze küçük partiküllü maddeler kaçar. Bunlarin konjektivaya batmalari ve basinç yapmalariyla agri ve gözyasinin artmasi, konjektivanin kanlanmasi ve foto fobi gibi belirtiler açiga çikar. Görme tam degildir. Göz kapaklari refleks olarak yarim, fakat sik sik açilip kapanir. Cismin bulundugu yer agri ile tespit edilme olanagi verir. Yabanci cisim alt veya üst göz kapaginda yada konjektivadadir. Göz açilirken hizla siçrayan yabanci maddeler korneaya da batabilir. Ilk Yardim Yabanci cisim gözün neresinde olursa olsun göz ovulmamali. Ovarken yapilan basinçla cisim daha derinlere kayabilir. Yapilacak ilk is göz kapaklarinin istirahatini saglamak amaciyla göze rondel koymaktir. Böylece hastaneye sevk edilir. Göz lavaji ile yabanci cisim çikabilir. Bu durumlarda artan gözyasi da lavaj yerine geçerek cismin atilmasini saglar. Yabanci cisim üst göz kapaginda ise: Göz kapaginin temiz elle disari çevrilmesi gerekir. Bunun için, kirpikler tutulur, üst kapagin üstüne kibrit çöpü veya ince çubuk metal yerlestirilir, hastaya asagi bakmasi söylenip göz kapagi çubuk üzerine çevrilir. Temiz bir gaz bezin ucuyla cisim alinir. Korneadaki cisimler siddetli agriya yol açar. Göz lâvajiyla atilmadigi agriyla belli olur. Göz istirahata alinip uzman doktor müdahalesi için hastaneye sevk edilir.

BOGAZDA YABANCI CISIM

Yemek esnasinda konusma, gülme ve ani nefes almada gida maddeleri soluk borusuna kaçabilir. Refleksle cisim disari atilirsa da bazen atilmayip bogulmalara yol açar. Kisinin bogulma karsisinda nefes almasi halinde yabanci cisimler bronsçuklara kadar iner ve ani ölümlere neden olur. Bundan dolayi soluk yolunun açilmasi ilk yardimda önce uygulanan hedeflerden birisidir.

Ilk Yardim Kazazede yan yatirilip sirta elle birkaç defa vurulur. Vurus ani nefes verme ye neden olacagindan cisim disari atilir. Cisim agiz boslugunda kalirsa elle alinir. Küçük çocuklar, ayak bileklerinden tutularak yukari kaldirilirsa yabanci cisim disari sürüklenir. Bas asagi pozisyondaki çocugun sirtina basinç yapilmasi veya öksürmesi ile yabanci cisim disari atilir. Yabanci cisim yutakta ise, ilk yardimci isaret parmagiyla cismi alabilir. Parmakla alinamayan vakalarda, kisi karnindan tutulur ve elle desteklenerek bas ve vücut öne dogru egilir. Sirta vurma ile basinç yapilarak cismin hava ile disari atilmasi saglanir. Maddenin cinsi ve miktari bilinmelidir. Örnegin; fasulye, nohut gibi sivi ortamda sisme özelligine sahip maddeler kisa zamanda büyüyerek asfeksiye (nefes alamama) çabuklastirir. Bu maddelerin alinmasi klinikte operasyonla mümkün olacagindan sevk edilmelidir. Bogazda yutulamayan sert bir lokma veya cismin yutakta kalmasi halinde de soluk yolu tikanir. Bu mekanik tikanma sonucu hizla bogulma meydana gelir.

Bogazdaki yabanci cismin disari atilmasini saglayan baska bir uygulamada söyledir:

-Kazazedenin koltuk altlarindan ilk yardimcinin kollari geçirilir.

-Kollar karin üst bölgesine yerlestirilerek eller kenetlenir.

-Kazazede yukari kaldirilirken gögüs alt sinirina baski yapilir.

-Yukari kaldirma ve basinç ile akcigerler sikisarak ani ve sert bir ekspresyon (soluk verme) saglanir.

-Ayni hareket birkaç defa tekrarlanirsa bogazdaki yabanci cisim disari atilir.