Isitme Kaybi-Alerji-Alerjik Astim-Alerjik Nezle-Alerjik Egzama-Urtiker & Anjiyo Odem & Anafilaksi

 

Istahsizlik Nedeni Kansizlik Olabilir

Uzmanlar, demir eksikligine bagli anemi hastaligindan korunmak için, çocuklarin alti ay anne sütüyle beslenmesini ve ek besinlere zamaninda baslamasini öneriyor. Dünyaya yeni bir bebek getirdiniz. Onun için içiniz titriyor, biraz fazla aglasa "acaba çok mu hasta" diye endiseleniyor, atesi biraz çiksa hemen doktorunuzu ariyorsunuz. Bunlar aslinda bebeklik döneminde sik yasanan sorunlar. Ancak bazi belirtilerin yakindan izlenmesinde yarar var. Normalmis gibi görünen bazi problemler, bebekte demir eksikligine bagli anemi yani kansizlik sorunu oldugunun habercisi olabilir. Hangi belirtilerin demir eksikligiyle ilgili olduguna gelince... Acibadem Hastanesi Hematoloji uzmani Prof. Dr. Cengiz Canpolat, bu soruya su yaniti veriyor:

"Demir eksikligi gelisen bebek huzursuz, istahsiz, bazen çok uyuklayan, bazen de uykusuzluk çeken bebek durumundadir. Çogu zaman büyümesi ve gelismesi duraklama gösterir. Hemoglobini çok düserse cilt rengi de solar. Bu solukluk en çok göz kapaklarinin içine, agiz mukozasina, avuç içlerine ve tirnak yataklarina bakilarak anlasilabilir. Demir eksikligi olan çocuk garip seylere karsi bir istah duyar. Toprak, kum, buz yeme gibi durumlar görülür. Demir eksikliginin ayrica ciddi zeka geriligine ve davranis bozukluguna yol açtigina dair giderek çogalan bilgiler mevcut. Demir eksikliginin erken tani ve tedavi edilmesiyle bu bozukluklarin büyük bir kismi düzelmektedir."

Tibbi adi anemi olan kansizlik kirmizi kan hücrelerinin yani alyuvarlarin sayisinin beraber veya ayri olarak o yasa uygun normal degerlerin altina düsmesi sonucu olusan bir klinik tablo. Bu azalma sonucu kanin oksijen tasima kapasitesi ve dokulara giden oksijen miktari azaliyor.

Aneminin olusum nedenleri Çocukluk çaginda anemi nedenleri üç büyük grupta toplanabilir. Eritrositlerin ve hemoglobinin yetersiz yapimina bagli anemiler; eritrositlerin asiri yikimina bagli anemiler ve kan kaybina bagli anemiler. Anemi çocuklarda çogu zaman yukarida sayilan mekanizmalardan birisinin eksik veya bozuk almasi sonucu olusursa da bazi durumlarda birden fazla neden bir arada bulunabiliyor. Prof. Dr. Cengiz Canpolat özellikle diyetin altini çiziyor;

"Diyetin en önemli oldugu yas gruplari 6 ay ile 2 yas arasi ve bir de ergenlik dönemidir. Büyümenin çok hizli oldugu bu iki dönemde demirden fakir yiyeceklerle beslenilmesi sonucunda demir eksikligi anemisi meydana gelebilir. Ergenlik dönemindeki kizlarda adet kanamalarinin düzensiz ve fazla olmasi da demir eksikligine katkida bulunan bir faktördür. Kan yapiminda önemli rol oynayan B12 vitamini eksikligi daha çok vejeteryan diyetle beslenen kisilerde olurken folik asit eksikligi ise yesil yaprakli sebzelerden fakir bir diyetle beslenen kisilerde ortaya çikar. Ancak bu iki besinin eksikligine bagli anemiler çocuklarda demir eksikligine bagli anemi kadar sik görülmezler. Bazi ilaçlarin çocuklarda anemiye neden olabilecegi unutulmamalidir. Ilaçlar ya alyuvarlarin yikimina katkida bulunarak veya kemik iligine dogrudan toksit etki göstererek alyuvar yapimina baskilamak suretiyle anemi meydana getirirler. Bazi ilaçlar ise bazi besin maddelerinin ince bagirsaktan emilmesini engelleyerek anemi yaptigi bilinmektedir. Bu tür ilaçlar arasinda epilepsi için kullanilan ilaçlarin bir kismi sayilabilir. Kullanim alani sinirli olmasina ragmen en sik kullanilan ilaçlar arasinda olan aspirin ise mide ve bagirsaklarda kanamaya neden olarak anemiye zemin hazirlar."

Kronik hastaliklarin kansizliktaki rolü Kan yapimindaki bozukluklar ve diyetin yani sira, sik geçirilen enfeksiyonlar ve kronik hastaliklar da kansizlik problemini tetikleyebiliyor. Prof. Dr. Cengiz Canpolat’in verdigi bilgiye göre kansizlikta etnik kökenin ve irkin da büyük önemi var. Siyah irkta ve Arap ülkelerinde orak hücreli anemi sik iken Akdeniz bölgesinde daha çok Akdeniz anemisi olarak bilinen talasemi ön planda görülüyor. Talasemi bir hemoglobin yapim bozuklugu. Eriskin hemoglobinin en önemli kismini olusturan Hb A1’i olusturan alfa veya beta zincirlerinden herhangi birinin yapiminda kismi bir eksiklik olmasi durumunda tasiyicilik, tam yapilamamasi durumunda ise hastalik olusuyor. Tasiyicilik durumunda tedavi gerekmiyor. Ancak hastaya ve ailesine genetik danismanlik verilmesi sart.

Demir eksikligi anemisi çocuklarda en sik görülen anemi tipi. Anne sütü ile beslenen bebeklerde ilk 6 ay demir eksikligi görülüyor. Prof. Dr. Cengiz Canpolat, "Anne sütündeki demir çok kolay emilebildigi için büyüyen süt çocuguna miktar olarak yeterlidir. Alti aydan sonra ek gidalar ile yetersiz demir alan bebek demir eksikligi için adaydir. Demir en çok kirmizi ette, yumurta sarisinda, yesil sebzelerde ve hububatta bulunur. Beyaz ette demir kirmizi etteki kadar yüksek degildir. Demir eksikliginin gelismesi için etten ve sebzelerden gelen demirin dengeli alinmasi gerekir" diyor.

Kansizligin önlenmesi için bebeklerin alti ay anne sütüyle beslenmesi, diyete önem verilmesi, demirden zengin ek gidalarin zamaninda ve uygun sekilde baslanmasi gerekiyor. Erken ve düsük tartili dogan bebeklere koruyucu demir preparatlari baslanmasini önemine dikkat çeken Prof. Dr. Cengiz Canpolat, "Zira anneden bebege demir transferi hamileligin sonlarinda yogunluk kazandigi için bu bebekler demir depolari tam dolmadan dogarlar ve çogu zaman yogun bakimda kaldiklarindan tetkikler için bebeklerden fazla kan alinmak zorunda kalinir" diye ekliyor. Demir eksikliginin tedavisi çogunlukla agizdan verilen demir preparatlari ile yapiliyor. Tedavi ortalama 3 ay kadar devam ediyor. Ilk 2 ay hemoglobinin yükseltilmesi, 3 ay ise demir depolarinin doldurulmasi amaçlaniyor.